Η διασφάλιση της ακεραιότητας στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου και της εμπιστοσύνης των συμμετεχόντων στην αγορά και των καταναλωτών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αυξημένη διαφάνεια των βασικών στοιχείων προσφοράς και ζήτησης. Ο Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ακεραιότητα και τη διαφάνεια στη χονδρική αγορά ενέργειας (Regulation on Energy Wholesale Markets Integrity and Transparency («REMIT») αποσκοπεί στη δημιουργία ενός νομικού πλαισίου για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η ΔΕΠΑ Α.Ε. στηρίζει την προσπάθεια διασφάλισης της ακεραιότητας και διαφάνειας στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου με τη δημοσίευση ορισμένων χρήσιμων πληροφοριών στον παρόντα ιστότοπο.
1. Τι είναι ο Κανονισμός REMIT;
- Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός (ΕE) αριθ. 1227/2011, όπως συμπληρώθηκε με τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1348/2014, ο οποίος εγκαθιδρύει ένα πλαίσιο ελέγχου των ενεργειακών αγορών χονδρικής (wholesale energy products) (εφεξής καλουμένων «REMIT»).
- Ο REMIT απαγορεύει τη χειραγώγηση της αγοράς και την εκμετάλλευση των εμπιστευτικών πληροφοριών.
Ειδικότερα:
- Ορίζει ποιές συμπεριφορές των συμμετεχόντων στις εν λόγω αγορές είναι καταχρηστικές, πχ χειραγώγηση των αγορών ή οποιαδήποτε προσπάθεια χειραγώγησης, εκμετάλλευση εμπιστευτικών πληροφοριών κλπ,
- Απαγορεύει ρητώς τις ανωτέρω καταχρηστικές συμπεριφορές και προβλέπει τη θέσπιση κανόνων για την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση παραβιάσεων των διατάξεών του Κανονισμού,
- Επιβάλλει την υποχρέωση στους συμμετέχοντες στην αγορά για αποτελεσματικές και έγκαιρες δημοσιεύσεις εμπιστευτικών πληροφοριών (inside information) που δύνανται να επηρεάσουν σημαντικά τις τιμές των ενεργειακών προϊόντων στα οποία αφορούν και
- Επιβάλλει στα πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν συναλλαγές επί ενεργειακών προϊόντων χονδρικής την υποχρέωση αναφοράς τυχόν ύποπτης συναλλαγής.
2. Ποιός είναι ο στόχος του REMIT;
- Η διασφάλιση της ακεραιότητας και διαφάνειας στις ενεργειακές αγορές, μέσω της παροχής λεπτομερών στοιχείων σχετικά με τις εν λόγω συναλλαγές χονδρικής αγοράς ενέργειας στον ACER και τη ΡΑΕ (ή/και άλλες εθνικές ρυθμιστικές αρχές, π.χ. Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, Επιτροπή Ανταγωνισμού κλπ).
- Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των συμμετεχόντων στην αγορά.
- Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος αντικειμενικών και ανταγωνιστικών τιμών των σχετικών προϊόντων προς όφελος των καταναλωτών.
- οι προμηθευτές & έμποροι (traders) ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου,
- οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου,
- οι μεταφορείς (shippers) φυσικού αερίου,
- οι επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες εξισορρόπησης των συστημάτων,
- οι πελάτες χονδρικής,
- οι τελικοί καταναλωτές οι οποίοι, ως ενιαία οικονομική οντότητα, έχουν συνολική ετήσια κατανάλωση άνω των 600GWh,
- οι διαχειριστές συστημάτων,
- οι διαχειριστές συστημάτων αποθήκευσης,
- οι διαχειριστές εγκαταστάσεων ΥΦΑ,
- οι επενδυτικές εταιρείες υπό την έννοια του άρθρου 4(1), Νο. 1 της Οδηγίας 2004/39.
Οι ως άνω συμμετέχοντες οφείλουν να εγγραφούν ως «market participants», στο κεντρικό Ευρωπαϊκό Μητρώο Συμμετεχόντων στην αγορά ενέργειας (Centralised European Registry for Energy Market Participants (CEREMP)). Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία εγγραφής παρέχονται στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.acer-remit.eu/ceremp/home?nraShortName=11&lang=el_GR.
4. Ποια ενεργειακά προϊόντα χονδρικής υπόκεινται στις υποχρεώσεις αναφοράς συναλλαγών υπό το πλαίσιο REMIT;Το πλαίσιο REMIT καλύπτει τα ενεργειακά προϊόντα χονδρικής που συναλλάσσονται στις αγορές εμπορευμάτων και παραγώγων, τις ρυθμιζόμενες αγορές, τα τυποποιημένα προϊόντα (συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου που διαπραγματεύονται σε οργανωμένη αγορά) και τα μη τυποποιημένα προϊόντα (όλα τα υπόλοιπα συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου μεταξύ δύο μερών (π.χ. διμερή συμβόλαια) που δεν διαπραγματεύονται σε οργανωμένη αγορά), ήτοι τα ακόλουθα:
- Τα συμβόλαια για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, η παράδοση (οποιασδήποτε χρονικής διάρκειας) των οποίων γίνεται εντός της Ε.Ε.,
- Τα δικαιώματα προαίρεσης, συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, συμβόλαια ανταλλαγής και κάθε παράγωγο σύμβασης σχετικά με ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο, η παραγωγή, εμπορία (trading) ή παράδοση των οποίων γίνεται εντός της Ε.Ε.,
- Τα συμβόλαια για τη μεταφορά (οποιασδήποτε χρονικής διάρκειας) ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου εντός της Ε.Ε. μεταξύ συμμετεχόντων σε δευτερογενείς αγορές (συμπεριλαμβανομένης της μεταπώλησης ή μεταβίβασης των συμβολαίων αυτών),
- Τα δικαιώματα προαίρεσης, συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, συμβόλαια ανταλλαγής και κάθε παράγωγο σύμβασης σχετικά με τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου εντός της Ε.Ε. και
- Τα συμβόλαια για την προμήθεια και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου σε τελικούς καταναλωτές με δυναμικότητα κατανάλωσης άνω των 600 GWh ετησίως. Σύμφωνα με το Αρ. 3.2 του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1348/2014, προκειμένου να διευκολυνθεί η αναφορά, θα πρέπει όλοι οι τελικοί πελάτες με τεχνική ικανότητα άνω του προαναφερόμενου ορίου να ενημερώσουν τον οικείο αντισυμβαλλόμενο (προμηθευτή/ές τους) σχετικά με την τεχνική ικανότητα κατανάλωσης από τη συγκεκριμένη μονάδα κατανάλωσης.
Σημ.:
- Οι ενδοομιλικές συμβάσεις, οι συμβάσεις για υπηρεσίες εξισορρόπησης ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, συμβάσεις παράδοσης ηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης από μονάδα δυναμικότητας <= 10MW και συμβάσεις παράδοσης φυσικού αερίου παραγόμενου από εγκατάσταση δυναμικότητας <=20MW αναφέρονται μόνο κατόπιν αιτήσεως του ACER σε ειδικές περιπτώσεις.
- Ο REMIT δεν καλύπτει ενεργειακά προϊόντα χονδρικής τα οποία συνιστούν χρηματιστηριακά προϊόντα και καλύπτονται από την Οδηγία 2014/57/ΕΕ σχετικά με κυρώσεις σε περίπτωση κατάχρησης της αγοράς.
- οι συναλλαγές τυποποιημένων προϊόντων πρέπει να αναφέρονται το αργότερο έως την επόμενη εργάσιμη ημέρα από τη σύναψη του σχετικού συμβολαίου (ή την τροποποίηση, λύση, ακύρωση του)
- οι συναλλαγές μη τυποποιημένων πρέπει να αναφέρονται το αργότερο εντός ενός μήνα από τη σύναψη (ή την τροποποίηση, λύση) του συμβολαίου.
6. Από πότε αρχίζει να ισχύει η υποχρέωση αναφοράς βάσει REMIT;
- Ο Κανονισμός REMIT τέθηκε σε ισχύ από την 28η Δεκεμβρίου 2011.
- Σταδιακή εφαρμογή υποχρεώσεων αναφοράς ήτοι για:
α: συναλλαγές τυποποιημένων ενεργειακών προϊόντων (standard contracts): 7 Οκτωβρίου 2015
β: για συναλλαγές μη τυποποιημένων ενεργειακών προϊόντων (non-standard contracts) από τις 7 Απριλίου 2016.
7. Αναθεώρηση Κανονισμού REMIT
Στα πλαίσια της ενεργειακής κρίσης που επιδεινώθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε, ταυτόχρονα με την πρόταση μεταρρύθμισης του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τον Μαρτίου 2023 νομοθετική πρόταση τροποποίησης του κανονισμού REMIT, ως απάντηση στις υψηλές και ασταθείς τιμές ενέργειας του 2022, προσαρμόζοντας το πεδίο εφαρμογής του προηγούμενου κανονισμού στις τρέχουσες και εξελισσόμενες συνθήκες αγοράς, με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και σταθερότητας των ενεργειακών αγορών της ΕΕ. Ο νέος Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1106 (REMIT II) για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 και (ΕΕ) 2019/942 τέθηκε σε ισχύ στις 7 Μαΐου 2024, ωστόσο ορισμένες διατάξεις, όπως π.χ. τα άρθρα που αφορούν στις αξιολογήσεις τιμών LNG και τον σχετικό δείκτη αναφοράς (LNG benchmark) εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2025.
Τα βασικά σημεία του αναθεωρημένου Κανονισμού REMIT συνοψίζονται κάτωθι:
- Επιφέρει μια πιο στενή ευθυγράμμιση των κανόνων της ΕΕ για τη διαφάνεια και την ακεραιότητα των αγορών ενέργειας με εκείνες των χρηματοπιστωτικών αγορών.
- Το πεδίο εφαρμογής του REMIT διευρύνεται, πχ, τώρα καλύπτει επίσης την αποθήκευση ενέργειας (ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου) και οι διατάξεις για την χειραγώγηση αγοράς στο πλαίσιο του REMIT ισχύουν επίσης για χρηματοπιστωτικά μέσα.
- Το εύρος της τακτικής επιτήρησης του ACER επεκτείνεται σε πλατφόρμες της ΕΕ που καλύπτουν αγορές εξισορρόπησης ηλεκτρικής ενέργειας και παρέχονται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις αλγοριθμικές συναλλαγές.
- Δημιουργείται νέο περιβάλλον για έρευνες και επιβολή κυρώσεων από τον Οργανισμό, ήτοι ο ACER έχει λάβει εξουσίες διερεύνησης σε διασυνοριακές υποθέσεις (στις οποίες εμπλέκονται δύο ή περισσότερα κράτη μέλη). Αυτές οι εξουσίες συμπληρώνουν τις εξουσίες έρευνας των εθνικών ρυθμιστικών αρχών με τον ACER και τις Εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές να συνεργάζονται στενά.
- Η εφαρμογή του Κανονισμού συνεχίζεται σε εθνικό επίπεδο. Η εξουσία επιβολής προστίμων για παραβάσεις REMIT ή των ουσιαστικών υποχρεώσεων που περιλαμβάνονται στον κανονισμό παραμένει στα χέρια των κρατών μελών. Οι εξουσίες επιβολής του ACER περιορίζονται στο ότι μπορεί να πραγματοποιήσει τις έρευνες ή σε θέματα συμμόρφωσης με τα αιτήματα για πληροφορίες π.χ. εάν ένα μέρος εμποδίσει την επιτόπια επιθεώρησή του Οργανισμού ή δεν παράσχει τις ζητούμενες πληροφορίες, ο ACER μπορεί να επιβάλει πρόστιμο. Ο ACER έχει επίσης επιφορτιστεί με την υιοθέτηση αποφάσεων για την έγκριση των εξουσιοδοτήσεων και την ανάκληση των εξουσιοδοτήσεων των Πλατφορμών Προνομιακών Πληροφοριών (ΠΠΠ) και των Εγγεγραμμένων Μηχανισμών Αναφοράς (RRM).
Έως το τέλος του 2024, ο ACER αναμένεται να ενημερώσει τις οδηγίες του προς τις Εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές και τα λοιπά εμπλεκόμενα μέρη, ώστε να αντικατοπτρίζουν το νέο νομικό πλαίσιο.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους κανόνες, τις διαδικασίες, τις τεχνικές και οργανωτικές απαιτήσεις και ευθύνη για την αναφορά δεδομένων παρακαλούμε όπως απευθυνθείτε στην ειδική ενότητα REMIT info (http://www.rae.gr/site/categories_new/remit/remit1.csp) στο site της ΡΑΑΕΥ, καθώς και στο εξειδικευμένο REMIT portal (https://www.acer-remit.eu/portal/home) στο site του ACER, όπου έχει καταχωρηθεί σειρά κειμένων με μη δεσμευτικές οδηγίες εφαρμογής των κανονισμών, με κατευθύνσεις υποστηρικτικές στη διαδικασία εγγραφής των συμμετεχόντων και καταγραφής των συναλλαγών, καθώς και κείμενα με συχνές ερωτήσεις/απαντήσεις.
Για τον νέο Κανονισμό REMIT II δείτε επίσης σχετική ανακοίνωση του ACER (https://www.acer.europa.eu/news-and-events/news/revised-remit-protects-eu-energy-market-manipulation-acer-addresses-stakeholders-questions).